Νίκος Βατόπουλος: Ένα παιδί μεγαλώνει στην Αθήνα 1934 – 1944
2022 επιμέλεια Ελένη Μπούρα
εκδ. Μεταίχμιο σελ. 152
Της Νατάσας Παπουτσή
Σήμερα θα σας μιλήσω για ταξίδια, της καρδιάς, του μυαλού και της μνήμης. Ταξίδια αγαπημένα. Με αφετηρία ένα βιβλίο ασυνήθιστο. Ένα βιβλίο που ξεχειλίζει αγάπη και σεβασμό για τους ανθρώπους, τον χρόνο και τον τόπο! Μιλώ για το Ένα παιδί μεγαλώνει στην Αθήνα 1934 – 1944.
Ο Νίκος Βατόπουλος δε χρειάζεται συστάσεις. Δημοσιογράφος στην Καθημερινή έχει γράψει πολλά χιλιόμετρα στο κομμάτι του πολιτισμού. Τον ήξερα σα δημοσιογράφο του πολιτιστικού λοιπόν και εγώ. Μόνο. Δεν έτυχε να διαβάσω κάποιο απ’ τα βιβλία του. Μέχρι που διάβασα πρόσφατα το συγκεκριμένο.
Το παιδί είναι ο πατέρας του, Ιωάννης, που ο Νίκος Βατόπουλος πολύ εύστοχα χρησιμοποιεί σαν μυθιστορηματικό ήρωα. Ήρωας λοιπόν ο Βατόπουλος πατήρ. Και μια μικρή ιστορία ενηλικίωσης, που μόνο ‘’μικρή’’ δεν είναι, αρχίζει να ξετυλίγεται.
Ο Γιαννάκης σε ηλικία έξι ετών ξεκινά και γράφει ημερολόγιο μέχρι που γίνεται δεκάξι περίπου. Δέκα χρόνια μετά ο Γιαννάκης γίνεται Γιάννης μέσα στα δύσκολα χρόνια του πολέμου (1934 – 1944).
‘’Με συγκινεί η σκέψη ότι ένα παιδί κρατούσε ημερολόγιο στην Αθήνα της Κατοχής’’ αναφέρει ο συγγραφέας. Και με αφετηρία αυτό το ημερολόγιο δημιουργεί ένα από τα πιο αξιόλογα αναγνώσματα νομίζω. Όσα άφησε ο πατέρας με το μολύβι και τα ανορθόγραφα γράμματά του στα έξι του χρόνια και αργότερα με το καφετί μελάνι και την καλλιγραφία του γυμνασιόπαιδα στα δεκάξι του είναι η ιστορία της Ελλάδας σε χρόνια δύσκολα. Είναι ένα παιδί που μεγαλώνει μέσα στον πόλεμο, την πείνα, την ανελευθερία και τον φόβο για το αύριο αλλά δεν παύει να είναι παιδί. Που παίζει, αγαπά, κάνει φίλους και αστεία, προσπαθεί με λίγα λόγια να ζήσει σαν παιδί.
Ο Νίκος Βατόπουλος σε μια πρώτη ανάγνωση γράφει με αγάπη και σεβασμό για τον πατέρα του και την ζωή του στην κατεχόμενη Αθήνα. Σε μια πρώτη ανάγνωση… Γιατί το βιβλίο του είναι και μια ολοκληρωμένη καταγραφή, μια κοινωνιολογική, πολιτική ακόμη και αρχιτεκτονική μελέτη!
Ο συγγραφέας την αγαπά την Αθήνα και την έχει ‘’ψάξει’’ καλά. Γράφει για τη γειτονιά, τη συνοικία, το τότε και το σήμερα. Η γειτονιά, τα Πατήσια (αλλά θα μπορούσε να είναι το Κουκάκι, το Μεταξουργείο ή ότι άλλο) ήταν ένα σύμπαν, οι συνοικίες της Αθήνας συγκροτούσαν ένα μικρόκοσμο, υποστηρίζει. Και τα τεκμηριώνει όλα με αναφορές, καταγραφές, συγκρίσεις και διαδρομές από το 1930 μέχρι σήμερα!
Ο πατέρας μιλά για το σχολείο του (τη Λεόντειο σχολή), τον Σπόρτιγκ και τον Παναθηναϊκό, τα μπάνια στο Φάληρο και τα καλοκαίρια στο Άστρος Κυνουρίας και ο γιός για το αστικό τοπίο, την πανδημία και την ανάγκη της σύγχρονης πόλης να ανασάνει με χώρους πράσινου και συμπεριφορές ανθρώπινες.
Είπα θα μιλήσω για ταξίδια σήμερα. Όμορφο πολύ το ταξίδι με εισιτήριο ανοιχτό ένα βιβλίο, κάντε το! Και ακούστε και την ‘’ Μικρή πατρίδα’’ του Χρήστου Θηβαίου μαζί. Νομίζω ταιριάζει…
