Κείμενο – Φωτογραφία: Δημήτρης Καστανάρας // LarissaPress
H πόλη Μόσταρ είναι από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, που ξαφνιάζει ευχάριστα τον επισκέπτη, καθώς περνώντας τη μοντέρνα πόλη με τα καταπράσινα πάρκα και τις παρακμιακές σοβιετικού τύπου πολυκατοικίες – πολλές γεμάτες θραύσματα βομβών και ριπών πολυβόλων – εξερευνώντας ερειπωμένα και μισογκρεμισμένα ιστορικά κτίρια, βρίσκεσαι αναπάντεχα σε έναν εντελώς ξεχωριστό τόπο!
Περπατάς στο πλακόστρωτο και χαζεύεις σπίτια, μαγαζάκια, κήπους, καφενέδες, καλλιτέχνες, σουβενίρ, όλα ανάκατα με μυρωδιές από κεμπάπ στα κάρβουνα, και ένα πολύχρωμο πλήθος τουριστών κάθε εθνικότητας. Για όλα αυτά αποκαλείται «το διαμάντι» της Βοσνίας!
Το Μόσταρ βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, περίπου 100 χλμ. από το Σεράγεβο και περίπου 2 ώρες από το Ντουμπρόβνικ της Κροατίας. Το όνομά της η πόλη το πήρε από την γέφυρα Stari Most και τους δύο πύργους στις άκρες της, που ονομάζονται mostari (φύλακες της γέφυρας).
Η περιοχή του Μόσταρ κατοικήθηκε από τα ρωμαϊκά χρόνια. Στα μεσαιωνικά χρόνια, δύο όχθες του ποταμού Neretva συνδέθηκαν με την ξύλινη γέφυρα.
Ο οικισμός βρισκόταν στην εμπορική διαδρομή από την Αδριατική Θάλασσα προς την ηπειρωτική χώρα και αναπτύχθηκε ως τουρκικό διοικητικό κέντρο. Επί εποχής Τίτο, το Μόσταρ αναπτύχθηκε και έγινε μια από τις πιο σημαντικές πόλεις της περιοχής, αλλά η Παλιά Πόλη παρέμεινε η ίδια, με τη γοητευτική της ατμόσφαιρα.
Από τον Μάρτιο του 1992 το Μόσταρ βρίσκεται στην ανεξάρτητη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ωστόσο δύο μήνες αργότερα, τον Μάιο του 1992, άρχισαν οι τρομερές μάχες του πολέμου. Ο πόλεμος τελείωσε το 1995 και θλιβερά απομεινάρια του εντοπίζονται παντού στις μέρες μας.
Ένα από τα πιο διάσημα αξιοθέατα του Μόσταρ και της Βοσνίας είναι το Stari Most ή «Παλιά Γέφυρα». Η γέφυρα χτίστηκε μεταξύ 1557 – 1566 από τον τούρκο αρχιτέκτονα Hajrudin και αποτελεί παράδειγμα τυπικής ισλαμικής αρχιτεκτονικής και εξαιρετικής μηχανικής. Διασχίζει τον όμορφο ποταμό Νερέτβα ( Neretva) και βρίσκεται στην καρδιά της ιστορικής παλιάς πόλης του Μόσταρ. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, ωστόσο, η γέφυρα καταστράφηκε από τις κροατικές δυνάμεις, αλλά έκτοτε ξαναχτίστηκε σύμφωνα με τις ακριβείς αρχικές προδιαγραφές της.
Από το 2005 είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και προσελκύει χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο.
Η πόλη του Μόσταρ είναι κάτι παραπάνω από το γραφικό Stari Most. Οι πέτρινοι δρόμοι της παλιάς πόλης είναι εξίσου γοητευτικοί. Η παλιά πόλη είναι μικρή αλλά αξίζει μια βόλτα στα λιγοστά καλντερίμια των δύο πλευρών του ποταμού Neretva. Εκεί θα βρούμε μικρά καταστήματα με σουβενίρ και καταστήματα για καφέ και φαγητό. Από το μεσημέρι ως τις βραδινές ώρες, οι δρόμοι γεμίζουν με ντόπιους και επισκέπτες που απολαμβάνουν τη βόλτα τους στα γραφικά σοκάκια.
Το Παλιό Παζάρι Κουγιουτζιλούκ (Kujundžiluk) είναι το πιο γοητευτικό μέρος που θα βρούμε στο Μόσταρ. Είναι επίσης ένα από τα παλαιότερα μέρη της πόλης, που χρονολογείται από τα μέσα του 16ου αιώνα. Το Παζάρι με τα λιθόστρωτα δρομάκια ήταν το κέντρο του Μόσταρ, με πάνω από 500 εργαστήρια. Σήμερα το μέρος είναι πολύχρωμο, γεμάτο με πωλητές αναμνηστικών και με τουρίστες που κάνουν τις αγορές τους. Το παζάρι μπορεί να είναι λίγο μικρό αλλά μια βόλτα σε αυτό σίγουρα είναι μια μεγάλη απόλαυση.
Το τουρκικό χαμάμ χτίστηκε προς το τέλος του 16ου-17ου αιώνα σε κλασική οθωμανική αρχιτεκτονική. Είναι το μοναδικό σε όλη την Ερζεγοβίνη. Το Σεβτζάν Σεχατζίν Χαμάμ δεν έχει παράθυρα, προκειμένου να προστατεύει τους πελάτες από αδιάκριτα βλέμματα, ενώ το φως μπαίνει στα δωμάτια από σημεία όπου έχουν τοποθετηθεί γυαλιά πάνω στους τρούλους. Αποτελείται από τρία δωμάτια: τον κεντρικό προθάλαμο, τον μεσαίο χώρο (το χλιαρό δωμάτιο) και τα λουτρά (το ζεστό δωμάτιο). Με τη βοήθεια της Γαλλίας και της Τουρκίας το χαμάμ επισκευάστηκε και σήμερα λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος.
Το εκπληκτικό τζαμί Koski Mehmed Pasha δεν είναι μόνο ένα αξιοθέατο, αλλά είναι επίσης ένα μέρος με την καλύτερη θέα του Stari Most. Το τζαμί χτίστηκε στις αρχές του 1600 από τους Οθωμανούς και σήμερα είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα τζαμιά της περιοχής. Υπάρχει μια μικρή χρέωση εισόδου που περιλαμβάνει την ανάβαση στον μιναρέ για πανοραμική θέα στη γέφυρα και μια βόλτα στην εξωτερική αυλή που προσφέρει επίσης εκπληκτική θέα.
O πύργος του Ρολογιού (Σάατ Κούλα) λέγεται ότι χτίστηκε το 1630. Αναφορά γίνεται για την ύπαρξη του πύργου το 1636, σε μια επιστολή του Ιμπραήμ Σαρίκ. Η Φατίμα Σαρίκ, η γυναίκα του Ιμπραήμ, ήταν εκείνη που έχτισε τον Πύργο του Ρολογιού, ύψους 15 μέτρων. Κατά τη διάρκεια του πολέμου υπέστη πολλές καταστροφές και αναστηλώθηκε το 1999.
Στη δεξιά όχθη του Νερέτβα, βρίσκεται το μικρό γεφυράκι Κρίβα Κουπρίγια (Kriva Cuprija) ή «Στριμμένη Γέφυρα». Είναι παλαιότερη από το Stari Most και θεωρείται ότι ήταν δοκιμαστική για την μετέπειτα κατασκευή της μεγαλύτερης και πιο διάσημης γέφυρας. Έχει μόνο μία καμάρα που είναι σχετικά μικρή, αλλά εξακολουθεί να αποτελεί παράδειγμα της τυπικής ισλαμικής αρχιτεκτονικής του 16ου αιώνα.
Με εκκλησία αφιερωμένη στους Αγίους Πέτρο και Παύλο, το μοναστήρι όπως και ο καθολικισμός έχει μακρά ιστορία στην περιοχή, αν και οι καθολικοί έπρεπε να κρύβονται στην καθημερινότητά τους και να ακολουθούν τον κώδικα ενδυμασίας των μουσουλμάνων φορώντας ακόμη και φέσι προκειμένου να μη δίνουν στόχο. Το μοναστήρι των Φραγκισκανών είναι ένα από τα τελευταία μνημεία που κατασκευάστηκαν στο Μόσταρ προς στο τέλος της οθωμανικής περιόδου το 1866. Το μοναστήρι διαθέτει εξαιρετική βιβλιοθήκη με 50.000 τόμους, καθώς και αρχεία με 536 χειρόγραφα σε διάφορες γλώσσες. Το 1894 χτίστηκε νέο μοναστήρι που θεωρήθηκε το πιο συμπαγές κτίσμα της πόλης, το οποίο όμως επίσης καταστράφηκε στη διάρκεια του πολέμου, αλλά σήμερα έχει πλήρως αποκατασταθεί.
Το Μόσταρ είναι επισκέψιμο όλο τον χρόνο αλλά η καλύτερη εποχή για να το επισκεφτεί κάποιος είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο, όταν η θερμοκρασία είναι ιδανική και ο καιρός λιγότερο βροχερός.
