«Αν υπάρχει ένας κλάδος της ιατρικής επιστήμης που τα τελευταία χρόνια γνώρισε τη μεγαλύτερη άνθιση, αυτός είναι η νευρολογία». Η αλήθεια είναι πως όταν σημείωσα την παραπάνω φράση στο σημειωματάριο μου, διαβάζοντας μια σχετική έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, δεν μπορούσα να συνειδητοποιήσω επ’ ακριβώς τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ή μάλλον, για να είμαι ειλικρινής, το μυαλό μου πήγε σε μια έκφραση που το τελευταίο χρονικό διάστημα ακούγεται ολοένα και συχνότερα σε παρέες γνωστών μα και αγνώστων στις καθημερινές μας επαφές: «Αμάν τα νεύρα μου…».
Έχοντας σημειωμένες λοιπόν τις δυο αυτές διαπιστώσεις, κάθομαι απέναντι στους τρεις νευρολόγους που αποτελούν την Νευρολογική Ομάδα του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, θέλοντας να φωτίσω κάποιες άγνωστες περιοχές μιας ειδικότητας, η οποία αφορά, κυριολεκτικά, όλους μας.
Η κα Κλεονίκη Χαρισίου, ο κ. Γιώργος Τζήμας και ο κ. Δημήτρης Ρίκος, όλοι τους νευρολόγοι, καλούνται να με μεταφέρουν μέσα στον πολυπλοκότερο ίσως ανθρώπινο μηχανισμό, τουλάχιστον όσον αφορά την ευκολία με την οποία μπορεί κάποιος ειδικός να κάνει τη σωστή διάγνωση, με σκοπό τη λύση στο πρόβλημα του ασθενούς.
Τους καταθέτω τους «προβληματισμούς» μου αυτούς, διαπιστώνοντας, για μια ακόμη φορά, πως τις περισσότερες φορές τα πράγματα δεν είναι όπως τα φανταζόμαστε οι περισσότεροι και πώς κάθε πρόβλημα θέλει τον ειδικό του.
«Η ειδικότητα της νευρολογίας έχει διαχωριστεί από εκείνη της ψυχιατρικής εδώ και 40 χρόνια. Ο νευρολόγος δεν είναι λοιπόν ψυχίατρος, αν και έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει κάποιες ψυχιατρικές διαταραχές ήπιας μορφής. Παρά ταύτα πολλοί ασθενείς επιλέγουν να έρθουν στον νευρολόγο υπό το βάρος του κοινωνικού στίγματος που δημιουργεί μια επίσκεψη στον ψυχίατρο. Εξαιτίας λοιπόν της σύγχυσης που υπήρχε ανάμεσα στις δυο ειδικότητες και υπό το «βάρος» αυτό είναι πολλοί οι ασθενείς που επιλέγουν να ξεκινήσουν από έναν νευρολόγο για μια πρώτη διάγνωση», μου εξηγεί ο κ. Τζήμας, κάνοντας τον πρώτο διαχωρισμό, οδηγό-βοήθειας στην κουβέντα μας.
«Κάποιοι ευτυχώς που έρχονται γιατί τα συμπτώματα που παρατηρούν μπορεί να είναι η αρχή αμιγώς νευρολογικών παθήσεων, όπως κάποιες εγκεφαλίτιδες, ημικρανίες ή άνοια…» συμπληρώνει η κα Χαρισίου, εξηγώντας μου πως «η νευρολογία έχει να κάνει σχέση με όλο το νευρικό σύστημα του ανθρώπου, από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό που αποτελούν το κεντρικό σύστημα αλλά και το περιφερικό, τα νεύρα και τους ανθρώπινους μύες».
«Μέσα από τη νευρολογία θα βρούμε την εξήγηση πολλών παθήσεων στο μέλλον. Πρόκειται για τον κλάδο της ιατρικής που τα τελευταία χρόνια γνώρισε την μεγαλύτερη άνθιση, κάτι που οφείλεται τόσο στη διαγνωστική έρευνα, όσο και στη θεραπευτική διάγνωση», μου εξηγεί ο κ. Τζήμας. «Έχουν βρεθεί θεραπείες, όχι τόσο εξεζητημένες πλέον, που δίνουν άμεσα λύση σε προβλήματα ασθενών, κι αυτό ως αποτέλεσμα εφαρμογών. Πλέον οδηγούμαστε σε εξατομικευμένες θεραπείες».
Ποια είναι όμως τα πιο συνηθισμένα περιστατικά, τα οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν οι νευρολόγοι;
«Είναι εξαιρετικά μεγάλη η γκάμα. Περιστατικά άνοιας, επιληψίας, κεφαλαλγίες/ημικρανίες, πολλαπλής σκλήρυνσης, παθήσεις του περιφερικού νευρικού συστήματος, τη νόσο πάρκινσον, όγκους στον εγκέφαλο. Όλα περιστατικά που χαρακτηρίζονται από συνθετότητα και πολυπλοκότητα. Στόχος μας είναι να φτάσουμε στη διάγνωση κλινικά, και αυτό είναι ένα στοιχείο που μας διαφοροποιεί από άλλες ειδικότητες. Με ένα σφυράκι και τις γνώσεις μας προσπαθούμε να βγάλουμε διάγνωση, προσπαθώντας ουσιαστικά να εντοπίσουμε το πού βρίσκεται η βλάβη. Δεν μπορούμε να ψάξουμε από την κορυφή μέχρι τα νύχια. Προσπαθούμε με τις γνώσεις μας να προσδιορίσουμε την περιοχή στην οποία θα πρέπει να ψάξουμε. Με στόχο φυσικά να περιορίσουμε το κόστος και την ταλαιπωρία του ασθενούς. Πρωτίστως, ξεκινάμε λαμβάνοντας ένα καλό ιστορικό από τον ασθενή, αλλά και το οικογενειακό του ιστορικό, ενώ μεγάλο και σημαντικό ρόλο παίζουν οι συνοδοί-φροντιστές του ασθενούς. Θέλει ειδική προσέγγιση και τρόπο όλη η διαδικασία» μου εξηγεί ο κ. Ρίκος.
«Στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας καλύπτουμε σχεδόν το 100% των περιστατικών νευρολογικής φύσεως. Καλύπτουμε όλο το φάσμα των νευρολογικών παθήσεων και μάλιστα πολύ περισσότερα από αυτά που γίνονται από άλλα ιδρύματα της περιοχής και όχι μόνο. Μιλάμε πλέον για νοσοκομειακή περίθαλψη, σε συνεργασία με όλες τις ειδικότητες των συναδέρφων γιατρών που βρίσκονται μέσα στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους 24 ώρες το 24ωρο. Ξέρετε… ένα έμφραγμα θα ξεκινήσει και θα τελειώσει με έναν καρδιολόγο. Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο όμως δεν θα τελειώσει όμως μόνο με την συνεισφορά ενός νευρολόγου», συμπληρώνει η κα. Χαρισίου.
«Το πλεονέκτημα εδώ στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας είναι πως αντιμετωπίζουμε κάθε περιστατικό ολιστικά. Από τις αρχικές διαγνωστικές εξετάσεις δηλαδή, μέχρι την αντιμετώπιση του προβλήματος. Κανείς ασθενής δεν θα χρειαστεί να τρέξει πουθενά αλλού για να βρει τελικά τη λύση. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη νοσοκομειακή διαδικασία, που επιτρέπει στον ασθενή να κερδίσει χρόνο και χρήμα και φυσικά να αισθανθεί πως έχει δίπλα του τους κατάλληλους επιστήμονες που θα τον βοηθήσουν», εξηγεί ο κ. Ρίκος.
«Στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας επίσης διαθέτουμε όλον εκείνο τον απαραίτητο μηχανικό εξοπλισμό που μας επιτρέπει να αντιμετωπίζουμε όλη τη γκάμα των νευρολογικών περιστατικών. Μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας βρίσκονται στη διάθεσή μας», συμπληρώνει ο ίδιος.
Σύντομα η κουβέντα έρχεται στα εγκεφαλικά επεισόδια. Ρωτάω να μάθω λεπτομέρειες. «Απαραίτητη προϋπόθεση για την καλύτερη αντιμετώπιση ενός εγκεφαλικού επεισοδίου είναι η ταχύτητα: το να έρθει δηλαδή το περιστατικό στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας τις τρεις πρώτες ώρες από την εκδήλωσή του, κάτι που θα του επιτρέψει να λάβει ενδοφλέβια θρομβόλυση, η οποία μπορεί να χορηγηθεί εδώ στο ΙΑΣΩ και υπόσχεται καλύτερες πιθανότητες έκβασης. Το να μπορέσει δηλαδή να φύγει με τον μικρότερο δυνατό βαθμό αναπηρίας εξαιτίας του εγκεφαλικού επεισοδίου. Σε κάθε περίπτωση πάντως, πέραν της θεραπείας αυτής που χορηγείται στην οξεία φάση, γίνεται και μια αιτιολογική διερεύνηση για να δούμε αν υπάρχουν παράγοντες που μπορούμε να τροποποιήσουμε ώστε να μειώσουμε την πιθανότητα ενός μελλοντικού επεισοδίου», αναλύει ο κ. Τζήμας.
«Τα συμπτώματα είναι εκείνα που θα σε κάνουν να καταλάβεις πως έχεις πάθει ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Να μην μπορείς να μιλήσεις καθαρά, να κουνήσεις το χέρι ή το πόδι σου, να μην βλέπεις από το ένα μάτι του… Κάτι που ξεφεύγει από τα προηγούμενα. Εκεί που θα πρέπει να εστιάσει κάποιος είναι στο χέρι, στην ομιλία και στο πρόσωπο», συμπληρώνει η κα Χαρισίου.
Τα τελευταία χρόνια βλέπετε αύξηση κάποιων συγκεκριμένων περιστατικών;
«Ναι υπάρχει αύξηση στον αριθμό των κεφαλαλγιών. Των πονοκεφάλων δηλαδή, που μπορεί να αφορούν πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες (ημικρανίες). Οι συχνές και σοβαρές ημικρανίες σε κάποιον ασθενή σημαίνει πως του δημιουργούν μια μορφή αναπηρίας, καθώς δεν μπορεί να πάει στη δουλειά του ή να λειτουργήσει κοινωνικά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η αύξηση όμως αυτή στην καταγραφή των περιστατικών είναι αποτέλεσμα της των μετρήσεων. Το μήνυμα που θα ήθελα να στείλω είναι πως πλέον υπάρχουν για όλα αυτά εξειδικευμένες θεραπείες, ασφαλείς και αποδοτικές», εξηγεί η ο κ. Ρίκος.
«Αν υπάρχει φυσικά κάτι που θα πρέπει να ειπωθεί είναι πως ο κορωνοϊός σηματοδότησε μια αύξηση σε περιστατικά νευρολογικής φύσης. Και αυτό είναι κάτι που θα το δούμε πιο έντονα όσο περνάει ο καιρός. Αύξησε τις κεφαλαλγίες, τα εγκεφαλικά, τις διαταραχές διάθεσης, τις ταχυκαρδίες. Πολλοί περισσότεροι ασθενείς πέρασαν τις πόρτες μας. Αναγκαστήκαμε να διαβάσουμε ξανά. Αυτά τα δυο χρόνια έχουν αλλάξει πάρα πολλά. Ωστόσο εμείς εδώ στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή της μάχης. Σε μια ετοιμότητα, όπως στον στρατό!», λέει με νόημα ο κ. Τζήμας.
Σίγουρα, όλα τα παραπάνω και θα καταγραφούν και θα αναλυθούν. Αυτό που έχει όμως τη μεγαλύτερη αξία είναι αναμφισβήτητα η γνώση πως υπάρχουν οι ειδικοί που ξέρουν και μπορούν να δώσουν λύσεις. Κι αυτό στις μέρες μας είναι, ίσως, το μεγαλύτερο όπλο που κρατάει η ανθρωπότητα στα χέρια της…
