Του Κώστα Γκούμα
Πολλά σχόλια προκάλεσε το ρεπορτάζ αρκετών ΜΜΕ (δες εδώ {1} τον σχετικό σύνδεσμο) για το «οδοιπορικό» του Κώστα Αγοραστού κατά μήκος του Πηνειού και τις θλιβερές διαπιστώσεις για την κατάσταση του ποταμού.
Ένα από αυτά τα σχόλια ανήκει στην γνωστή οικολογική (μη κυβερνητική) οργάνωση WWF και τον κ. Αχιλλέα Πληθάρα (ΑΠ) που την εκπροσώπησε (δες εδώ {2} το σχετικό δημοσίευμα, trikkipress, 26/8).
Πράγματι η κατάσταση στον Πηνειό την εποχή αυτή (όπως και κάθε χρόνο βεβαίως) πιστοποιεί χωρίς καμία αμφιβολία το τραγικό έλλειμμα νερού στο υδατικό διαμέρισμα (ΥΔ) της Θεσσαλίας.
Αυτό είναι, κατά την γνώμη μας, η γενεσιουργός αιτία που οδηγεί στην απαράδεκτη και (συμφωνούμε με τον κ. ΑΠ) στην μη «ορθολογική» διαχείριση του νερού στην γεωργία, στην «κακή» οικολογική κατάσταση των υδάτινων οικοσυστημάτων (επιφανειακών και υπόγειων) της Θεσσαλίας, όπως έχουν διαπιστώσει άλλωστε και οι μελετητές του εγκεκριμένου (2014 & 2017) Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ).
Μάλιστα, παρότι το πρόβλημα αναγνωρίζεται και έχει θεσμική κατοχύρωση (!) με τις υπουργικές αποφάσεις των κυβερνήσεων των τελευταίων ετών, αυτό δεν αποτελεί, δυστυχώς, επαρκή λόγο ώστε κάποιοι να εργαστούν για την αντιμετώπιση του και την βελτίωση της κατάστασης.
Και μπροστά σε αυτό το γεγονός η WWF περιορίζεται να αποδώσει ευθύνες στους «τοπικούς άρχοντες», οι οποίοι (συμφωνούμε με τον κ. ΑΠ) ελάχιστα πράγματα κάνουν στην κατεύθυνση αυτή, εξαιρώντας όμως (κακώς) τα αρμόδια υπουργεία της κυβέρνησης, που αυτά κυρίως δεν έχουν δείξει έως σήμερα το ανάλογο ενδιαφέρον για την υλοποίηση των προβλέψεων (μέτρα – δράσεις – έργα) του ΣΔΥ, ώστε να επιτευχθεί η απαιτούμενη εξισορρόπηση του έντονα ελλειμματικού υδατικού ισοζυγίου.
Οι υποδομές μεταφοράς και διανομής νερού παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ξεπερασμένες, αδυνατώντας να περιορίσουν τις σημαντικές απώλειες και να μειώσουν αποφασιστικά την «ζήτηση» νερού (όπως προσδιορίζεται στο υδατικό ισοζύγιο), που αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για όλους.
Η απουσία φορέα διαχείρισης υδάτων με συμμετοχή χρηστών νερού και αρμόδιων Υπουργείων, η ανεπαρκής διοικητική οργάνωση του τομέα υδάτων, κεντρικά και περιφερειακά, η έλλειψη μέτρησης – παρακολού-θησης των καταναλώσεων κλπ. επιτείνουν το πρόβλημα.
Αλλά και στο σκέλος της «προσφοράς» νερού, δεν παρατηρείται η παραμικρή πρόοδος για όσα προβλέπονται στο ΣΔΥ, δηλαδή την υλοποίηση των έργων ταμίευσης και μεταφοράς νερού στη Θεσσαλία.
Τα περιφερειακά έργα της λεκάνης Πηνειού, που εδώ και δεκαετίες έχουν προταθεί ως απολύτως αναγκαία και αναφέρονται (με συγκεκριμένους κωδικούς) στο ΣΔΥ, όχι μόνο δεν υλοποιούνται, αλλά ούτε καν «ωριμάζουν» μελετητικά. Απλώς αποτελούν αντικείμενο υποσχέσεων χωρίς αντίκρισμα !
Και όσο συμβαίνουν αυτά, για να μην επεκταθούμε, οι αρδευτές καταφεύγουν στην ανεξέλεγκτη υπεράντληση υδάτων είτε από τον Πηνειό (όταν έχει νερό) και τους παραποτάμους του, είτε από τους υπόγειους υδροφορείς, προξενώντας (μέσω των 33.000 γεωτρήσεων) οικολογική καταστροφή, προκειμένου να λύσουν το πρόβλημά τους και να σώσουν τις καλλιέργειές τους.
Ταυτόχρονα η Πολιτεία, που τους «θέλει» μεν στο χωράφι και τους υπόσχεται βοήθεια, στην πράξη περιορίζεται στην απλή αναδιανομή των ενισχύσεων της ΕΕ, χωρίς να έχει έως σήμερα εκπονήσει ένα στοιχειώδες πλάνο έργων και δράσεων (masterplan), χωρίς μέριμνα για την ένταξη και χρηματοδότηση των αναγκαίων έργων και την εφαρμογή των πολιτικών που οι κυβερνήσεις έχουν «θεσπίσει» (στα χαρτιά) μέσω του ΣΔΥ και των αντίστοιχων υπουργικών αποφάσεων.
Μήπως θα έπρεπε, για όλους αυτούς τους λόγους, η WWF να θέσει στο στόχαστρο της κριτικής της την Κυβέρνηση και να απαιτήσει την υλοποίηση των παραπάνω ;
Ή μήπως κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε προβλήματα στις σχέσεις της με την Κυβέρνηση που προνομιακά η οργάνωση αυτή και άλλες ποικιλώνυμες «οικολογικές» ΜΚΟ έχουν αναπτύξει εδώ και πολλά χρόνια ;
Παρατηρούμε επίσης ότι ο κ. ΑΠ να τοποθετείται, επιλεκτικά και αποσπασματικά, κατά της «εκτροπής» Αχελώου, αμφισβητώντας την ανάγκη ενίσχυσης του υδατικού δυναμικού του ΥΔ Θεσσαλίας, επειδή, όπως λέει, «δεν συνηγορούν το ΣτΕ, η ΕΕ» κλπ., παραβλέποντας το γεγονός ότι τα έργα αυτά, που ως γνωστόν βρίσκονται υπό κατασκευή, θα μπορούσαν να συνεισφέρουν αποφασιστικά στην υπέρβαση της άθλιας κατάστασης που περιγράψαμε, ενισχύοντας το προς αξιοποίηση υδατικό δυναμικό του ΥΔ Θεσσαλίας.
Προφανώς δεν θα μπούμε σε αντιπαράθεση επιχειρημάτων για τους λόγους που καθιστούν, άκρως αναγκαία, την ενίσχυση αυτή με νερά από τον Αχελώο. Όμως, εφόσον η WWF, στον διάλογο και την επί χρόνια δημόσια διαβούλευση πάνω στο θέμα αυτό (από το 1980 έως το 2010 που τα έργα αυτά σταμάτησαν) δεν είχε την δυνατότητα να πείσει το λαό και τις κυβερνήσεις να μην προωθηθούν τα έργα Άνω Αχελώου, ας μας πει, όπως πλέον έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, τι προτείνει στην σημερινή Κυβέρνηση να πράξει με το ημιτελές φράγμα Συκιάς και την σχεδόν ολοκληρωμένη σήραγγα (17,4 χιλιομέτρων) μεταφοράς νερού.
Να ολοκληρώσει τα έργα ; Να τα κατεδαφίσει ;
Να μας πούνε επίσης ποιος θα πληρώσει την ζημία, ο λαός (για πολλοστή φορά) ή οι ίδιοι από τις … χορηγίες τους ! (ανάλογη απάντηση οφείλει και για το ΥΗΕ Μεσοχώρας, έστω και εάν αυτό δεν συνδέεται με την εκτροπή Αχελώου).
Θα συμφωνήσουμε λοιπόν με την WWF ότι «φτάνει η κοροϊδία».
Ας απαιτήσουμε ΤΩΡΑ όλοι μαζί, οι φορείς, οι οργανώσεις, οι πολίτες και φυσικά η WWF και οι …αδρανούντες τοπικοί άρχοντες, η Κυβέρνηση να φέρει προς συζήτηση στη Βουλή το θέμα των έργων Αχελώου και να υπάρξει επιτέλους οριστική απόφαση για την τύχη τους, απόφαση την οποία όλοι θα σεβαστούν και παράλληλα θα εργαστούν για τα επείγοντα, κοινωνικά, αναπτυξιακά, υδατικά και, κατά απόλυτη προτεραιότητα, με τα περιβαλλοντικά θέματα της Θεσσαλίας.
*Ο κ. Κώστας Γκούμας είναι γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας,
{1} Κ. Αγοραστός: Αργοπεθαίνει ο Πηνειός ποταμός ! Συγκλονιστικά πλάνα χωρίς σταγόνα νερό –
