Ο πολιτικός λόγος (και ο αντίλογος) προκαλεί έξαρση του συναισθήματος, αναδεικνύει αντιθέσεις, υπηρετεί τη σύγκρουση. Αυτά γίνονταν και πάντα θα γίνονται. Όμως ο πολιτικός λόγος οφείλει να εδραιώνεται σε κυρίαρχα στοιχεία της πραγματικότητας και να συμβάλλει με απαντήσεις και λύσεις. Εάν δεν συμβαίνει αυτό, τότε συχνά λοξοδρομεί στη «διαλεκτική της ξινίλας», σε μια ιδιότυπη εντυπωσιολογία και σε διόγκωση του αμελητέου.
Να δώσω κάποια πρόσφατα παραδείγματα από τον λόγο πολιτικών, δημοσιογράφων και ασχολούμενων με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αφορμή τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου:
Από κάποιους δεξιούς παλαιάς κοπής σχολιάστηκε η θέση του συντρόφου της Προέδρου της Δημοκρατίας ως ατόπημα. Σχολιάστηκε η χειραψία της Προέδρου που δεν έγινε με τον επικεφαλής της παρέλασης ως προσβολή προς τον ελληνικό στρατό. Η έλλειψη αναφοράς στο λόγο της προέδρου στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου σχολιάστηκε ως έλλειψη σεβασμού στην Ορθοδοξία.
Από κάποιους αριστερούς παλιάς κοπής και από ορμητικούς νεοφώτιστους σχολιάστηκαν οι εθνικές φορεσιές και οι καβαλάρηδες ως βλαχοκίτς. Οι επίσημοι προσκεκλημένοι παρουσιάστηκαν και σχολιάστηκαν σαν βαριεστημένες δευτεράντζες. Η Λαμπράκη Πλάκα που ξενάγησε τους επίσημους, σχολιάστηκε ως ατυχής επιλογή μια και έπρεπε να είχε παραιτηθεί όταν κλάπηκαν πριν χρόνια οι πίνακες και όμως ακόμη κατέχει τη θέση της προέδρου της Πινακοθήκης. Σχολιάστηκε η επιλογή της σοπράνο που εκτέλεσε τον εθνικό ύμνο και ξεσήκωσε θύελλα για τα φάλτσα της.
Όλοι μαζί, δεξιοί τε και αριστεροί σχολίασαν το άλογο που αφόδευσε μπροστά στους επισήμους ως στοιχείο απαξίωσης των προσώπων και βεβαίως όλοι μαζί σχολίασαν το μενού του επίσημου γεύματος ως πρόκληση στον πεινασμένο και χειμαζόμενο λαό.
Αν όλα τα προηγούμενα παρουσιάζονταν ως παραπολιτικά σχόλια, δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα. (Ο καθένας σχολιάζει, έστω και δημόσια, ό,τι τον ενοχλεί και ό,τι δεν του αρέσει). Τα λεγόμενα παραπολιτικά σχόλια όμως αναγνωρίζουν από μόνα τους τον αυθόρμητο χαρακτήρα και την δηκτική ευτραπελία της εσωτερικής αλαφράδας τους. Το πρόβλημα είναι ότι τα προηγούμενα ξινά σχόλια διεκδικούν τα εύσημα της σοβαρής πολιτικής ανάλυσης!
Όλα τα ξινά σχόλια των ημερών συνδυάστηκαν ευθέως με την πανδημία και την αντιμετώπισή της, με τις ΜΕΘ, τους θανάτους, τον κορωνοϊό, την καραντίνα, την αποστασιοποίηση, το lock down, τον εμβολιασμό κλπ Βλέπετε ότι, όταν η ξινίλα ξεφεύγει από τα όρια της ιδιωτικής κουβέντας και αποκτά δημόσιο χαρακτήρα, έχει την ανάγκη να «τοποθετείται» σε ένα γενικότερο πλαίσιο για να τροφοδοτεί από αυτό την επικύρωση των κενών σχολίων της ώστε να μυρίζουν «ιδεολογία» και «αγωνιστικότητα».
Το να κάνεις χιούμορ με τους φίλους σου για το επίσημο μενού, είναι ίσως χαριτωμένη αυθόρμητη αντίδραση. Αλλά το να εξάγεις πολιτικά συμπεράσματα από το μενού του Λαζάρου και να θεωρείς τα σχόλιά σου σαν πολιτική ανάλυση και κριτική (και με βάση αυτά να προβαίνεις σε άμεση ή έμμεση πολιτική καταγγελία) φανερώνει ή έλλειμμα συγκροτημένης σκέψης ή συναισθηματική σύγχυση που ερμηνεύεται με όρους ψυχολογίας.
Κι όμως η ιδιότυπη «διαλεκτική της ξινίλας» τείνει να κυριαρχεί ως τρόπος παρέμβασης. Δεν είναι πλέον μόνο οι ασχολούμενοι με τα μέσα της κοινωνικής δικτύωσης ή τα μισθοδοτούμενα τρολ που ειδικεύονται στην διαδικτυακή διασπορά της ξινίλας. Είναι και ο λόγος κάποιων δημοσιογράφων και πολιτικών που αποζητούν μ’ αυτό τον τρόπο αφενός να διαμορφώσουν «κλίμα», αφετέρου να επιβεβαιώσουν την «λαϊκή» τους απήχηση με τα like φίλων, οπαδών και συγγενών. Έτσι καταφέρνουν να κρύβουν την αδυναμία ανάλυσης ή την έλλειψη πολιτικής πρότασης. Πάντως αυτοεπιβεβαιώνονται: «Υπάρχω ιδεολογικά επειδή όλα με ξινίζουν».
Ο μόνος που βγαίνει τραυματισμένος από τέτοιες πρακτικές είναι ο ίδιος ο πολιτικός λόγος, δηλαδή τελικά η ποιότητα της δημοκρατίας μας.
Λάρισα 30-3-2021
