Του Ιωάννη Λουλάκη MD, MSC*
Επιλόχεια, ονομάζεται η κατάθλιψη που εμφανίζεται περίπου τρεις μέρες μετά τον τοκετό στη μητέρα, ενώ τελευταία ο όρος εξαπλώνεται για να χαρακτηρίσει και τους δύο γονείς, καθώς δεν είναι λίγοι και οι μπαμπάδες που εκδηλώνουν ανάλογα συμπτώματα.
Η εμφάνισή της σχετίζεται με πολλούς παράγοντες.
Υπάρχει ο βιολογικός παράγοντας, που σχετίζεται με τις ορμονικές διαταραχές που, στην περίπτωση της φαντασιακής, μπορεί να αναφέρεται στην απώλεια της κοριτσίστικης ταυτότητας, της σεξουαλικής ταυτότητας (η μεταβολή από το αρχέτυπο της Εύας σε αυτό της Παρθένου Μαρίας), της ανεμελιάς, της καριέρας κ.λπ.
Η κατάθλιψη μετά τον τοκετό
Η επιλόχεια κατάθλιψη προσβάλλει το 10-15% των γυναικών.
Τα συμπτώματα που βλέπουν οι άλλοι
* Συχνά κλάματα δίχως εμφανή αιτία
* Δυσκολίες στο δέσιμο με το μωρό, αντιμετώπισή του από τη μητέρα ή τον πατέρα ως υποχρέωση, άρνηση να παίξουν μαζί του
* Ολοένα σπανιότερη επαφή με τους συγγενείς και τους φίλους
* Συνεχής χρήση αρνητικών σχολίων/λέξεων και έκφραση απελπισίας
* Παραμέληση του εαυτού (π.χ. οι ασθενείς σταματούν να κάνουν μπάνιο ή δεν αλλάζουν ρούχα)
* Απώλεια της αίσθησης του χρόνου (δεν ξέρουν αν έχουν περάσει 10 λεπτά ή δύο ώρες)
* Απώλεια της αίσθησης του χιούμορ
Η ψύχωση
Η επιλόχειος ψύχωση είναι πολύ πιο σοβαρή από την κατάθλιψη. Υπολογίζεται ότι εκδηλώνεται σε μία γυναίκα στις 1.000, συνήθως μέσα στις πρώτες εβδομάδες από τον τοκετό, και μπορεί να αρχίσει με διάφορα συμπτώματα. Οι γυναίκες συχνά έχουν συμπτώματα κατάθλιψης ή μανίας ή συνδυασμό αυτών, τα οποία αλλάζουν πολύ γρήγορα, από ώρα σε ώρα και από μέρα σε μέρα.
Η επιλόχειος ψύχωση είναι μία σοβαρή ψυχική νόσος που αρχίζει ξαφνικά τις μέρες ή εβδομάδες μετά τη γέννηση του μωρού.
Τα συμπτώματά της μπορεί να συμπεριλαμβάνουν μανία, κατάθλιψη, σύγχυση, ψευδαισθήσεις, παραλήρημα.
Επειδή, όμως, όλες αυτές οι σκέψεις και οι εκδηλώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ακραίες καταστάσεις, η επιλόχειος ψύχωση πρέπει να αντιμετωπίζεται επειγόντως, δίχως καθυστέρηση, από έναν ειδικό στην ψυχική υγεία..
Η επιλόχειος ψύχωση μπορεί να εκδηλωθεί δίχως προειδοποίηση.!!!!!!!
Για τη θεραπεία, κάποιοι γιατροί συστήνουν αντικαταθλιπτικά (τα οποία γενικά θεωρούνται ασφαλή κατά το θηλασμό). Αλλά σύμφωνα με το ACOG, οι ομάδες υποστήριξης ή άλλα, μη φαρμακευτικά μέσα, μπορούν να βοηθήσουν εξίσου.
Η θεραπεία της κατάθλιψης μετά τον τοκετό δύναται να περιλάβει κατά περίπωση τόσο συγκεκριμένες μορφές ψυχοθεραπείας, όσο και τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Αντικαταθλιπτικά φάρμακα όπως η φλουοξετίνη (Ladose), η παροξετίνη (Seroxat), η σερτραλίνη (Zoloft), η σιταλοπράμη (Seropram), η S-σιταλοπράμη (Cipralex) και η βενλαφαξίνη (Efexor) μπορεί να δοθούν για διάστημα ενός χρόνου (πιθανώς και για περισσότερο). Άλλες θεραπείες περιλαμβάνουν τα οιστρογόνα, τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, και τη διαπροσωπική ψυχοθεραπεία.
Η κατάθλιψη μετά τον τοκετό λοιπόν είναι μια κατάσταση, η οποία είναι συχνά δυσδιάκριτη από την συνήθη μελαγχολία της λεχωίδος. Η κατάθλιψη μετά τον τοκετό δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση «ελάττωμα» του χαραχτήρα της γυναίκας ή «αδυναμία», αλλά είναι μια επιπλοκή της λοχείας, είναι δηλαδή μια ιατρική κατάσταση και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία τέλος βελτιώνουν σημαντικά την πρόγνωση και περιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις συνέπειες τόσο για τη μητέρα, όσο και για το παιδί.
* Ο κ. ΛΟΥΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ MD,MSC
είναι Μαιευτήρας – Γυναικολόγος,
Επιστημονικός Υπεύθυνος του Μαιευτικού Τμήματος στο ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Ε
