Τη δεσμευτική πρόταση των προγραμμάτων της για τη συμμετοχή της στο μηχανισμό SAFE με βάση τις ανάγκες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων (Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο) ύψους 2,8 δισ. ευρώ κατέθεσε η Ελλάδα, σύμφωνα με απόφαση ΚΥΣΕΑ, ακολουθώντας το χρονοδιάγραμμα που είχε ως καταληκτική ημερομηνία την 30η Νοεμβρίου 2025.
Το ποσό των 2,8 δις. ευρώ επιμερίζεται σε 1,24 δισ. ευρώ που είναι το ύψος των δανείων που διεκδικεί η Ελλάδα μέσω SAFE, παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ενδεικτική κατάταξή της το φθινόπωρο 2025 είχε τοποθετήσει την Ελλάδα στη 18η θέση από σύνολο 19 χωρών διαθέτοντάς της το ποσό των 787 εκατ. ευρώ.
Το υπόλοιπο ποσό από τα 2,9 δις. ευρώ ανέρχεται στα 1,6 δις ευρώ, αφορά αμυντικές ανάγκες που έχουν προγραμματιστεί να χρηματοδοτηθούν μέσω ΜΠΑΕ, εντάσσονται όμως στο SAFE λόγω συγκεκριμένων πλεονεκτημάτων, που αφορούν την απαλοιφή ΦΠΑ, την εξασφάλιση καλύτερων τελικών τιμών, την επίτευξη οικονομιών κλίμακος, τη δυνατότητα πιο γρήγορων διαδικασιών.
Όπως αναφέρουν στη «Ν» κύκλοι του χώρου, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα για τα εξής: να πάρει τελική έγκριση από την Ευρώπη μόνο για τα 787 εκατ. ευρώ που της έχει ήδη προεγκρίνει, να πάρει έγκριση συνολικά για τα 1,24 δισ. ευρώ, να πάρει έγκριση για ακόμη μεγαλύτερο ποσό ανάλογα με την τελική κατανομή των πόρων – δανείων του SAFE ανά χώρα που συνολικά ανέρχονται στα 150 δις. ευρώ και ανάλογα με το δημοσιονομικό χώρο της κάθε χώρας μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας.
Το Σεπτέμβριο 2025 η Επιτροπή είχε εκδώσει το Tentative Budget Allocation όπου για την Ελλάδα το ποσό αυτό προσδιορίζεται στα 787 εκατ. ευρώ. Στις 30 Νοεμβρίου 2025 τα κράτη μπορούν να αιτηθούν και μεγαλύτερο ποσό από αυτό που τους είχε αρχικά κατανεμηθεί δεν απαγορεύεται από κάπου.
Η Επιτροπή θα εξετάσει το αίτημά τους και κρίνει ανάλογα. Προφανώς για να πάρει ένα κράτος περισσότερα από όσα του κατανεμήθηκαν προϋπόθεση είναι ένα άλλο κράτος να μην αξιοποιήσει το ποσό που του κατανεμήθηκε. Σε περίπτωση που μείνει αναξιοποίητο μεγάλο ποσό π.χ. 5 -10 ή περισσότερα δις, τότε θα γίνει και 2ος γύρος, προς το τέλος του 2026. Επίσης εννοείται ότι μπορούν να περιέχονται έργα που υπάρχουν στο ΜΠΑΕ. Tα έργα αυτά παρουσιάζουν το πλεονέκτημα ότι είναι περισσότερο ώριμα για παράδειγμα έχει επιλυθεί το πρόβλημα εξεύρεσης δημοσιονομικού χώρου.
Όπως τονίζουν στη «Ν» στελέχη του χώρου, στόχος είναι να υλοποιηθούν μόνο οι συμβάσεις που θα εξασφαλίζουν τη συμμετοχή κατά τουλάχιστον 25% για τις ελληνικές αμυντικές εταιρείες. Το SAFE είναι μηχανισμός χαμηλότοκων δανείων για αμυντικές προμήθειες μακράς διάρκειας αποπληρωμής και στόχος του είναι δημιουργηθεί μια ευρωπαϊκή δεξαμένη προϊόντων λύσεων και εταιρειών στην οποία θα συμμετέχουν και οι ελληνικές εταιρείες, εφόσον επιλεγούν με βάση την καταλληλότητα του προϊόντος και τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων κάθε κράτους αλλά και συνολικά στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών αμυντικών αναγκών. Στο τελικό στάδιο επιλογής διακρατικών προγραμμάτων σημαντικό ρόλο θα παίξει το αμυντικό όφελος σε σχέση και με την τιμή καθώς και το lead nation στις διακρατικές κοινοπραξίες.
Τι περιλαμβάνει η λίστα του Εθνικού Επενδυτικού Πλάνου
Σύμφωνα με πληροφορίες, η λίστα των αναγκών των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων επιμερίζεται σε 22 κατηγορίες και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, Δορυφορικά Επικοινωνιακά Συστήματα, Anti- Drone Συστήματα, Πρόσκτηση Μη Επανδρωμένων εξεδρών/πλατφορμών όλων των κλάσεων, Ευρυζωνικά Συστήματα και σύγχρονα συστήματα επικοινωνιών, Κρυπτοσυσκευές, Πρόσκτηση Δορυφόρων Mini cubes SAR, Συστήματα Αεράμυνας όπως Radar Εγκαίρου προειδοποιήσεως και Α/Α βλήματα, Μη επανδρωμένα οχήματα, Πυρομαχικά όπως πυραύλους, αντιπλοϊκά βλήματα, Διόπτρες νυχτερινής παρατήρησης, Εξοπλισμό Μαχητή, Οχήματα Γενικής Χρήσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι Lead Nation όσον αφορά στο σύστημα ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ.
Τα επόμενα στάδια
Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αξιολογήσει και θα καταλήξει στα τελικά προγράμματα των χωρών μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας (Αξιολόγηση Εθνικού Επενδυτικού Πλάνου). Ειδικότερα το Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο που κατατέθηκε στις 30 Νοεμβρίου θα αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε θετική περίπτωση θα προωθηθεί στο Συμβούλιο της Ε.Ε. για έγκριση (31 Ιανουαρίου).
Σε διαφορετική περίπτωση θα γίνει επαναδιαπραγμάτευση για την άρση των παρατηρήσεων και εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης. Η καθυστέρηση από αυτή τη διαδικασία θα επιφέρει αντίστοιχη καθυστέρηση στην έγκριση από το Συμβούλιο της Ε.Ε. Μέχρι τις 31 Ιανουαρίου θα έχουν κατατεθεί οι Εγκριτικές Αποφάσεις ενώπιον του Συμβουλίου της Ε.Ε.
Εάν όλα πάνε βάσει χρονοδιαγράμματος, χωρίς καθυστερήσεις, από τις 31 Ιανουαρίου 2026 μέχρι και τα τέλη Μαϊου 2026 αρχίζει ένας νέος αγώνας δρόμου για την Ελλάδα και συγκεκριμένα για το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας προκειμένου να γίνουν οι Επιχειρησιακές Διευθετήσεις (ΜοUs) που αφορούν τις διακρατικές συμφωνίες βάσει των αμυντικών προγραμμάτων των χωρών στο SAFE αλλά και να κλειδώσουν οι δανειακές συμβάσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο καταλυτικός είναι ο ρόλος της ΓΔΑΕΕ (Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων) για τις διακρατικές συμφωνίες στις διαπραγματεύσεις με τα Υπουργεία Άμυνας των υπολοίπων χωρών που συμμετέχουν στο SAFE.
