1. Σε λίγες ώρες ξεκινά η συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τι πρέπει να περιμένουμε;
Σήμερα είναι μια σημαντική μέρα για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Η ελληνική κοινωνία δεν το έχει αντιληφθεί πλήρως είναι αλήθεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμά τούτου είναι το γεγονός ότι χθες το βράδυ το θέμα ήταν 1ο στην τουρκική Χουριέτ αλλά 4ο στην Καθημερινή. Η τουρκική επιθετικότητα όμως κλιμακώνεται.
2. Είναι όντως σοβαρή η κατάσταση ;
Από πλευράς τουρκικών αξιώσεων και αμφισβήτησης κυριαρχίας είναι σαφέστατα πολύ πιο σοβαρά τα πράγματα από τα γεγονότα των Ιμίων . Δεν έχουμε -προς το παρόν τουλάχιστον- στρατιωτική εμπλοκή αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Στις μέρες μας μερικές φορές δεν χρειάζονται όπλα για να επιβληθεί ο ισχυρότερος, μπορεί να το κάνει με πολλούς άλλους τρόπους.
3. Είναι η συμφωνία Τουρκίας -Λιβύης μια σοβαρή εξέλιξη;
Η Λιβύη αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη δίνη ενός εμφυλίου πολέμου. Υπάρχει η νομιμοποιημένη κυβέρνηση της Τρίπολης του Φαγέζ αλ Σαράζ, και ο αποκαλούμενος Ελεύθερος Στρατός της Λιβύης υπό την ηγεσία του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος δρα στα ανατολικά και την Δευτέρα που μας πέρασε χαρακτήρισε τη συμφωνία παράνομη. Σε άλλη μια σχετική εξέλιξη, ο Αγκίλα Σάλεχ, πρόεδρος της Λιβυκής Βουλής των Αντιπροσώπων, έστειλε επιστολή στον γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, σχετικά με τη συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και του αλ Σαράζ Το γεγονός ότι χθες το βράδυ καταδικάστηκε και από το Ρωσικό ΥΠΕΞ , πέρα από το State Department, λέει πολλά για το μέλλον του εγχειρήματος.
4. Τι επιδιώκει η Τουρκία με αυτή την συμφωνία ;
Το τουρκικό αφήγημα είναι εδώ και πολλά χρόνια ότι τα νησιά δεν έχουν ΑΟΖ, έτσι αμφισβητεί πέρα από την ΑΟΖ του Καστελόριζου και την ΑΟΖ της Κρήτης. Το ενδεχόμενο παραχώρησης της Λιβύης στην Τουρκία δυνατοτήτων έρευνας σε περιοχές, που οι δύο χώρες θεωρούν ως λιβυκής κυριαρχίας, θα καθιστούσε την Τουρκία ένα ισχυροποιημένο παράγοντα παρεμβατικής λειτουργίας στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
5. Τα νησιά μας όμως έχουν ΑΟΖ;
Τα κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών μας, είναι εδραιωμένα στο Διεθνές Δίκαιο και, ειδικότερα, στο Δίκαιο της Θάλασσας με τη Συνθήκη του Montego Bay το 1982. Το παράδοξο είναι ότι η Τουρκία δεν την έχει υπογράψει ενώ έχει υπογραφεί από 160 χώρες και παρόλα αυτά, επικαλείται κατά το δοκούν κάποια αποσπάσματά της.
6. Πώς κρίνετε τη μέχρι τώρα αντιμετώπιση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ ;
Ένας αποσταθεροποιητικός παράγοντας είναι ο Αμερικανός Πρόεδρος, ο οποίος αποτελεί μελανή στιγμή για την Αμερικανική εξωτερική πολιτική, με πολλά προβλήματα στο εσωτερικό, και πέρα από την Ελλάδα, αποτελεί και κίνδυνο για τη βιωσιμότητα του ΝΑΤΟ.
7. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αντιδράσει ;
O Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και είναι προς το παρόν ο μόνος σταθερός μας σύμμαχος. Η ΕΕ πρέπει να περάσει σε άλλο επίπεδο πολιτικής εάν θέλει να επιβιώσει.
8. Μιλάμε για πρόσωπα, ενώ έχουμε να κάνουμε με υπερδυνάμεις και στρατηγικές. Είναι τα πρόσωπα τόσο σημαντικά ;
Οι στρατηγικές δεν χαράσσονται από τις προσωπικότητες. Αυτές υποβοηθούν την στρατηγική. Βρισκόμαστε όμως σε μια συγκυρία που πρωταγωνιστούν ισχυρές προσωπικότητες και αυτό δεν είναι πάντα καλό. Θεωρώ ότι η Προεδρία Τραμπ αποδεικνύεται επικίνδυνη για τις ελληνικές θέσεις.
9. Θα έχουμε κλιμάκωση της κρίσης ;
Πιθανότατα. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πολεμική σύρραξη. Μπορεί να σημαίνει ας πούμε αυξημένες ροές μεταναστών. Προσπάθειες γεώτρησης. Το ποια θα είναι η ελληνική αντίδραση σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο μένει να το δούμε.
10. Η Ελλάδα είναι έτοιμη για μια σύρραξη;
Αυτό το ερώτημα έχει τεθεί πολλές φορές στο παρελθόν και έχει απαντηθεί, αρκεί κάποιος να είναι γνώστης της ιστορίας. Η Ελλάδα έχει καταφέρει ένδοξες νίκες ενώ σχεδόν πάντα έμπαινε στον πόλεμο «ανέτοιμη». Το ζητούμενο είναι βέβαια να ενεργοποιηθούν οι πολιτικές αυτές που θα διασφαλίσουν μια ειρηνική επίλυση των προβλημάτων μας με τους γείτονες. Όσο για εμάς, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος του προβλήματος και να χαράξουμε επιτέλους υψηλή στρατηγική με σύμπνοια και συναίνεση. Ο κόσμος αλλάζει και στα πλαίσια του σκληρού πολιτικού ρεαλισμού τα κράτη περιχαρακώνουν τους λαούς και τα θέλω τους.
11. Ο “πολύπειρος” Ερντογάν και ο “πρωτάρης” Μητσοτάκης. Υπάρχουν κίνδυνοι;
Η μόνη ίσως θετική συγκυρία είναι ότι στο τιμόνι της Ελληνικής διπλωματικής αποστολής βρίσκεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ένας πολιτικός με αυξημένο το αίσθημα της ευθύνης, ρεαλιστής και ορθολογιστής χωρίς μεγάλα λόγια και λεονταρισμούς. Η χώρα έχει ανακτήσει την αξιοπιστία της και έπεται και συνέχεια .