Πήρα πριν λίγο καιρό ένα μήνυμα από κάποιο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Ζητούσαν συνεργασία με το τμήμα μας και με μένα προσωπικά. Το παρέπεμψα στο γραφείο διεθνών συνεργασιών του Πανεπιστημίου μας . Ύστερα από μια εβδομάδα ξαναπήρα μήνυμα από την Τούρκο κοσμήτορα που ήθελε να μιλήσουμε. Πράγματι σε λίγες μέρες με πήρε τηλέφωνο. Ήξερε τα πάντα για μένα. Πόσο καιρό κάθισα στις ΗΠΑ, που ήμουν, τι ακριβώς κάνω στην έρευνα μου, κλπ. Με ξάφνιασε γιατί είμαι μαθημένος στην αδιαφορία της Ελληνικής πραγματικότητας. Όταν απασχολείς είκοσι άτομα και τα μισθοδοτείς στο εργαστήριο, φέρνεις στο πανεπιστήμιο πολλαπλά χρήματα από αυτά που σου δίνει το κράτος, και αυτά που κάνεις δεν ενδιαφέρουν αυτόν που σε πληρώνει, που θα έπρεπε το ίδιο το κράτος να επιδιώκει να του φέρεις περισσότερα χρησιμοποιώντας λιγότερους πόρους (αυτό λογικά θα έκανε αν είχε μυαλό) , τότε λες που με βρήκαν οι Τούρκοι.
Οι φίλοι μας οι Τούρκοι φρόντισαν να έχουν τα δικά τους μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις σε μερικά χιλιάδες στρέμματα campus, καλύπτουν με υποτροφίες μέχρι και το 35% των φοιτητών, επιτρέποντας σε παιδιά φτωχών οικογενειών να σπουδάσουν σε διπλανά θρανία με γόνους μεγαλοαστικών οικογενειών. Εδώ άραγε ένα φτωχό παιδί από το Σουφλί χωρίς φροντιστήρια μπορεί να μπει Ιατρική ποτέ; Όχι. Αλλά μας ενοχλεί το μη κρατικό έστω και αν στα κρατικά ένα έξυπνο παιδί που δεν μπορεί να ανταγωνιστεί αυτόν που έχει χρήματα ο μπαμπάς του και κάνει φροντιστήρια, δεν θα μπει ποτέ.
Εμείς που να συζητήσουμε τέτοια πράγματα. Πολλοί νεαροί Έλληνες επιστήμονες θα παρέμεναν στον τόπο τους και θα πρόσφεραν τις ακαδημαϊκές γνώσεις τους με έναν αξιοπρεπή μισθό, χωρίς να είναι δέσμιοι του απάνθρωπου νόμου 407 που εκμεταλλεύεται επιστήμονες στα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. Το κυριότερο! Το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο θα έβαζε νερό στο κρασί του και θα άλλαζε στα αλήθεια. Θα ανασκουμπωνόταν αποβάλλοντας τους κομματανθρώπους που φέρνουν εμετό. Θα επιζητούσε την αξιολόγηση για να ανταγωνιστεί τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Λένε κάποιοι προσχηματικά ότι τους ενδιαφέρει το “δημόσιο συμφέρον”. Μα το δημόσιο συμφέρον υπάρχει όταν το προασπίζεσαι. Το δημόσιο συμφέρον σημαίνει κοινωνικό συμφέρον. Δηλαδή με απλά λόγια πως θα κρατήσεις ζωντανό το ίδρυμα σου σε συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού. Όχι πως θα το απομονώσεις. Πως θα το κάνεις ζωντανό σε έναν κόσμο που διευρύνεται. Όχι πως θα το κλείσεις χρησιμοποιώντας συνθηματολογία του Χότζα της δεκαετίας του 1960. Πως θα αποδείξεις ότι τα προϊόντα που ‘παράγεις’ ως πανεπιστήμιο που είναι ο απόφοιτος και η έρευνα, κάποιος ενδιαφέρεται να τα αγοράσει, να τα χρησιμοποιήσει. Μακάρι να έβλεπα ακόμη και το κράτος να πει: ‘ Κύριε Χ καθηγητή θέλω να χρησιμοποιήσω τα αποτελέσματα της έρευνας που εγώ ως κράτος πλήρωσα’. Μακάρι να είχα ακούσει ακόμη και αυτό.
Η Ευρώπη συζητεί μαζί μας για το πώς θα δοθούν περίπου 2 δις σε επιχειρηματικότητα και καινοτομία το 2014-2020 στη χώρα μας και τα πανεπιστήμια μαλώνουν ποιος έχει το πάνω χέρι για να το κλείσει το μαγαζί. Η σύγκλητος ή οι συνδικαλιστές?
Μοιάζει με το γεγονός ότι στις αρχές του 18 ου αιώνα στην Ευρώπη συζητούσαν για σοβαρά θέματα μετά την Γαλλική επανάσταση και εμείς στην Ελλάδα δεν μπορούσαμε να αποφασίσουμε αν θέλουμε τον Πασά η όχι.
Πώς θα παίξουν τα ανώτατα ιδρύματα τον ρόλο τους στη νέα εποχή όταν η επιχειρηματικότητα στα πανεπιστήμια δημιουργεί γρίπη στους περισσότερους πανεπιστημιακούς; Θα μπορέσουμε άραγε να δημιουργήσουμε πανεπιστήμια χρήσιμα στην κοινωνία και την πραγματική οικονομία? Εδώ είμαστε τώρα. Και από εκεί πρέπει να ξεκινάει κάθε συζήτηση για την επιβίωση των Πανεπιστημίων της χώρας σήμερα.